بیانیه ی پایانی هجدهمین گردهمایی بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران
- دسته: Sample Data-Articles
بیانیه پایانی هجدهمین گردهمایی بین‌المللیِ انجمن ترویج زبان وادب فارسی ایران
(28 بهمن 1402/ دانشگاه شهیدباهنر کرمان)
به نام خدایی که جان آفرید سخن گفتن اندر زبان آفرید
اکنون که به لطف پروردگار و کوشش شبانه‌روزی و پایمردیِ برگزارکنندگان در دانشگاه شهید باهنر کرمان، هیجدهمین گردهمایی بین المللیِ انجمن ترویج زبان وادب فارسی، در شش روزِ پُرکار به پایان رسیده است، باید نخست شکرگزار خداوند باشیم که توفیق چنین کاری را به ما عنایت کرد و سپس تلاشها و برنامه‌ریزیها و اجرای منسجم همکاران گرامی در دانشگاه شهیدباهنر کرمان از یک سو، و حمایتها و راه‌گشاییهای انجمن ترویج زبان و ادب فارسی را از سوی دیگر، ارج بنهیم.
شرکت کنندگان در این گردهمایی، چه نویسندگان مقالات و چه سخنرانان و برگزارکنندگان کارگاهها و شنوندگان نشست‌ها، برخی از مهمترین انتظارات خود را برای ترویج و تقویت زبان وادب فارسی در چشم‌انداز نزدیک و دور به قرارِ زیر بیان می‌دارند و امید می‌رود در گردهمایی نوزدهم همراستا با این انتظارات، در مسیرِ تحقّقِ آنها گامهای بلندتری برداشته شود:
- حمایت موثر از فعالیتهای انجمن ترویج زبان وادب فارسی و کوشش برای بالابردن جایگاه و نقش این انجمن در سطح ملی و بین المللی از جمله انتظاراتی است که لازم است همه‌ی دستگاهای علمی و فرهنگی کشور بیش از پیش بدان اهتمام ورزند؛ به طور مشخص حمایت و همکاری هرچه بیشترِ دانشگاهها و موسسات آموزش عالی با شعبه‌های استانی انجمن برای برنامه ریزی و اجرای فعالیتها، یکی از مهمترین اقداماتی است که در راستای تقویت و پیشبرد فعالیتها و ماموریتهای انجمن انتظار می‌رود.
- چند سالی است که در برخی از دانشگاهها، «مرکز آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان»(آزفا) ایجاد شده است؛ ما این کار و روند رو به رشد آن را به فال نیک می‌گیریم و برای گسترش زبان فارسی و ژرفابخشی به مباحث ایرانشناسی فرصتی بسیار مغتنم می‌شماریم اما، در این مورد لازم می‌دانیم چند نکته را یادآوری نماییم:
الف: برخی دانشگاهها به ویژه دانشگاه علوم پزشکی در بعضی شهرها، بی آنکه مجوز قانونیِ تاسیس آزفا از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری داشته باشند و زیرساختهای لازم را برای این کار فراهم کرده باشند،(بیشتر با هدفِ درآمدزایی برای دانشگاه مربوطه)، اقدام به راه اندازی مرکز آزفا نموده‌اند! و روشن است که چنین مراکزی گذشته از تخلفِ صورت گرفته، نمی‌توانند از کارایی و کیفیت لازم در آموزش زبان فارسی و ایرانشناسی برخوردار باشند. لازم است کار آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان اول آنکه همراه با مباحث ایرانشناسی باشد؛ و در گام دوم زیر نظر و راهنمایی متخصصان این رشته و با مجوز قانونی وزارت علوم انجام گیرد. در این خصوص بسیار ضروری است که از گسترش بی‌رویه مراکز آزفا در دانشگاههای مختلف، بدون ایجاد زیرساختهای لازم و ارزیابی درست سالانه، جلوگیری شود.
ب: شوربختانه در موارد گوناگون و در دانشگاههای مختلف دیده میشود که برخی مراکز آزفا گه گاه زیر فشار و اجبار برخی گروههای آموزشی و در سایه‌ی تسامح ناموجهِ مسوولان دانشگاهی، در آموزش زبان فارسی به دانشجویان خارجی جدیت لازم را ندارند و با سَمبَل کردن کار آموزش زبان فارسی و مسامحه‌ی غیرقابل قبول در برگزاری کلاسها، تنها به صدور مدرک شرکت و گذراندنِ دورههای آزفا بسنده می‌کنند!! نتیجه‌ی عملی و عینی این کار تمسخر زبان فارسی و فرهنگ ایرانی و خوارداشت نظام آموزش عالی ایران است. چنین دانشجویانی حتی هنگام فراغت از تحصیل هم نمی‌توانند چند جمله به فارسی سخن بگویند! حال آنکه دوره زبان آموزی باید پیش از ورود دانشجو به درسهای رشته تحصیلی‌اش باشد و نه پس از دانشجو شدنش و رفتن به کلاسهای درس.
ج- آموزش زبان فارسی حتما و لزوما همراه با ادبیات گرانسنگ این زبان و آموزش مباحث ایران شاسی صورت گیرد، چرا که به تجربه دیده شده توجه صرف به مباحث زبان و فارغ از ادبیات، توفیق و کارآیی چندانی به دنبال ندارد و از سوی دیگر، شناسایی فرهنگ و تاریخ و تمدن هر کشور در ظرف آثار ادبیِ آن بهتر و آسان تر ممکن میشود.
- آموزش زبان و ادبیات فارسی همچون هر دانش دیگر، تخصص و توانایی می‌خواهد که در طول سالیان و با زحمت و کوشش و تحصیل در مراکز تخصصی علمی و دانشگاهی معتبر حاصل میشود؛ بر این داشته ها، وجود انگیزه‌های ملی و میهن دوستانه و ذوق و زمینه‌ی هنری و ادبی را نیز باید افزود. از این روی، به طور مشخص و با دلسوزی خطاب به وزارت آموزش و پرورش تاکید می‌گردد این زمینه‌ها و تخصصها را در به کارگیری و استخدام دبیران و مدرسان زبان وادبیات فارسی در همه‌ی سطوحِ از دبستان تا دبیرستان با جدیت مطمح نظر قرار دهد و در در تهیه و تدوین کتابها و متون درسی مربوط به زبان وادبیات فارسی دانش آموزان، از بهترین و مناسبترین نمونه‌های شعر و نثرِ گذشته و معاصر فارسیِ که توسط آگاهان و استادانِ این متون انتخاب میشود، استفاده گردد.
- مقام معظم رهبری به مناسبتهای مختلف بر توجه و احترام و اهتمام به زبان فارسی «به عنوان زبان علم» تاکید کرده‌اند؛ یکی از راههای تحقق این خواسته‌ی ایشان، اهمیت و اصالت دادن به منابع و متون علمی فارسی و به ویژه، توجه به مقاله‌های علمی است که به زبان فارسی در رشته‌های مختلف- به خصوص در نشریات غیر علوم انسانی- نوشته و منتشر می‌شوند. در این خصوص لازم است اصلاحاتی نیز در برخی آیین‌نامه‌های دانشگاهی مربوط به امتیاز مقاله‌ها صورت گیرد.
- شایسته است همه‌ی نهادها و سازمانهایی که در سیاست گذاری و اجرای برنامه‌هایی که مستقیم و یا غیرمستقیم به زبان و ادبیات فارسی ارتباط پیدا میکند، از دیدگاههای مشورتی و کارشناسی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی در شعبه‌های استانی و نیز در هیات مدیره‌ی انجمن استفاده نمایند و از توان علمی و تخصصی اعضای انجمن برای برنامه‌های فرهنگی خود بهره‌مند گردند.
- انجمن ترویج زبان و ادب فارسی همچون گذشته دست یاری و همکاری خود را به سوی وزارت‌خانه‌ها و سازمانهایی که برخی وظایفشان همراستا با ماموریتهای انجمن است دراز میکند؛ وزارت آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرهنگستان زبان وادب فارسی و صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران از جمله‌ی این مراکزند. انجمن ترویج در عین حال که کمکهای این مراکز را برای اجرای ماموریتهای خود مغتنم می‌شمارد، توان و سرمایه‌ی علمی و فرهنگی و تجربه‌های اجرایی خود را در شعبه‌های مختلف در دسترس این سازمانها و نهادها قرار می‌دهد.
- با توجّه به تحولات سیاسی که در سالهای اخیر در برخی کشورهای همسایه رخ داده است و شوربختانه تغییراتی در جغرافیای زبان فارسی نیز در پی داشته که موجب بی‌مهری به این زبان و درتنگنا قراردادنِ کاربرانش شده است، بسیار ضروری است در تعاملی سازنده و با انتخاب راهکارهای مناسب دیپلماتیک، از موانع ایجادشده برای فارسی زبانان در این کشورها جلوگیری شود تا همچون گذشته این مردمان بتوانند از میراث گرانسنگ گذشتگان خود به زبان فارسی بهره‌مند و از کاربست این زبان خرسند باشند. انجمن ترویج در این راه، آماده‌ی هر گونه همکاری و ارائه مشورت است.
- وجود کرسیهای زبان فارسی و ایران شناسی در برخی دانشگاههای جهان از بهترین ظرفیتهای موجود جهت ترویج و تقویت زبان وادب فارسی و ایران شناسی در سطح جهانی است که می‌تواند به دیپلماسی فرهنگی ایران کمک فراونی نماید؛ تقویت و گسترش این کرسیها ضرورتی غیر قابل انکار است که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری باید بیش از پیش به آن اهتمام ورزد.
- از آنجا که گردهمایی سالانه انجمن ترویج کارکردی علمی و فرهنگی دارد و موجب تقویت سازمانی انجمن و معرفی آن در سطح جامعه از یک سو، و دیدار و گفتگوی شرکت کنندگان با برخی از چهره‌های علمی و استادان داخلی و خارجی زبان وادب فارسی از سوی دیگر می‌گردد، اکنون که محدویتها و معذوریتهای دوره همه‌گیری کرونا وجود ندارد، بهتر است به صورت حضوری و در سه روز کاری برگزار شود. طولانی شدن بیش از سه روز، هم موجب خستگی و تحمیل هزینه بیشتر به برگزار کنندگان میشود و هم رغبت به مشارکت را کم میکند.
دانشگاه شهید باهنر کرمان برای برگزاری شایستۀ هجدهمین گردهمایی بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی اعلام می‌داریم؛ به ویژه از رئیس محترم دانشگاه شهید باهنر جناب آقای دکتر حسین اکبری فرد، معاون محترم پژوهشی جناب اقای دکتر علیرضا سعیدی، معاون محترم آموزشی جناب آقای دکتر قاسم محمدی نژاد، معاون محترم مالی و اداری جناب آقای دکتر اکبر نظری، معاون محترم فرهنگی جناب آقای دکتر محمود بابایی، رئیس گرانقدر پژوهشکدۀ فرهنگ اسلام و ایران جناب آقای دکتر صرفی، رئیس محترم دانشکده ادبیات و علوم انسانی جناب آقای دکتر غضنفرپور، رئیس محترم گروه زبان و ادبیات فارسی جناب آقای دکتر خوارزمی، سرکار خانم دکتر بهجت السادات حجازی دبیر علمی گردهمایی و رئیس انجمن ترویج شعبۀ کرمان و جناب آقای دکتر حامد حسینخانی دبیر اجرایی هجدهمین گردهمایی بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی که در طول یک سال گذشته زحمات بسیاری را جهت برگزاری هرچه بهتر این گردهمایی بردوش کشیدند، قدردانی و سپاسگزاری می‌کنیم. بی‌گمان، برگزاری این رویداد بزرگ علمی و فرهنگی بدون حمایت، هدایت و پیگیری‌های جناب آقای دکتر سیدعلی اصغر میرباقری فرد رییس گرانسنگ انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران و همکارانشان در هیات مدیره انجمن به این شایستگی مقدور و میسر نمی‌شد. سپاس و تشکر ما نثار ایشان باد. با آرزوی سربلندی برای ایران و بهروزی همۀ کسانی که به زبان فارسی سخن می‌گویند و برای اعتلای آن می‌کوشند.
