تاریخچه انجمن
- دسته: درباره انجمن
دریافت فایل پاورپوینت تاریخچه انجمن
تاريخچه تأسيس انجمن
انجمن استادان زبان و ادبيات فارسي در سال 1350 بوسيله بيست تن از استادان زبان و ادبيات فارسي کشور تأسيس گرديد و طي شماره 1335 مورخ 22/07/1351 به ثبت رسيد و در تاريخ هشتم آبان 1351 در روزنامه رسمي کشور موجوديت آن اعلام گرديد. اهداف اين انجمن که ماده هفتم اساسنامه آن را تشکيل ميدهد. عبارتست از:
1- ايجاد و تحکيم روابط علمي و تحقيقاتي بين استادان زبان و ادبيات فارسي.
2- کوشش در افزودن دانش و اطلاعات مدرسان زبان و ادبيات فارسي و آشنا ساختن آنان با تازهترين روشهاي آموزشي.
3- همکاري با موسسات و مقامات وزارت علوم و آموزش عالي براي تحقيق و ارزشيابي مستمر و تجديد نظر در برنامهها و کتب درسي به منظور بهبود وضع تدريس زبان و ادبيات فارسي در دانشگاهها و موسسات آموزش عالي کشور.
4- ايجاد روابط علمي با موسسات آموزش عالي ديگر کشورها و مجامع علمي بينلمللي با اطلاع وزارت علوم و آموزش عالي به منظور آگاهي بيشتر از پيشرفتهاي حاصل شده در امر تعليم و تحقيق زبان و ادبيات در کشورهاي ديگر
5- چاپ و نشر جزوهها و رسالهها و نيز انتشار نشريه منظم که حاوي آخرين اطلاعات درباره روشهاي تدريس و تحولات علمي در رشته زبان و ادبيات فارسي باشد.
6- تشکيل مجالس سخنراني و بحثهاي علمي و آموزشي فصلي يا سالانه يا فوقالعاده
7 - قدرداني از استادان زبان و ادبيات فارسي که به پيشرفتهاي علمي ارزندهاي نائل گرديدهاند و نيز تقدير از کساني که خدمات شايستهاي در راه توفيق انجمن انجام دادهاند.
8- بزرگداشت دانشمندان و محققان مشهور جهان که به زبان و ادبيات فارسي خدمت کردهاند.
9- بررسي مسائلي که به پيشرفت رشته زبان و ادبيات فارسي کمک کند و پيشنهاد نتيجه بررسيها به وزارت علوم و آموزش عالي .
10-اظهار نظر درباره مسائل علمي و آموزشي که از طرف وزارت علوم و آموزش عالي و ساير سازمانهاي کشور به انجمن احاله ميگردد و انتخاب و معرفي کارشناساني در اين مورد.
فعاليّتهايي که انجمن در طي شش سال انجام داد عبارت بود از:
الف : تشکيل مجالس علمي
انجمن درسالهاي 1352و1353و1354و1355و1356 مجلس علمي سالانه خود را به مدّت سه روز متوالي از ساعت 9 صبح تا 5 بعدازظهر تشکيل داده که در آن متجاوز از يکصد و پنجاه عضو داخلي و حداقل ده عضو از پنجاه عضو خارجي شرکت فعّال داشتهاند و گذشته از اين عدّهاي از دبيران زبان و ادبيات فارسي و ساير علاقهمندان هم در آن شرکت مي کردهاند ولي حق راي دادن نداشتهاند. در اين مجالس استادان و مشايخ فن با ايراد سخنراني و بحث و گفت و شنود درباره مسائل و مشکلات زبان فارسي در داخل و خارج به حل دشواريها و وضع قوانين و ضوابط براي استواري امر تعليم و تعلّم زبان و ادبيات فارسي ميپرداختهاند که همه آن سخنرانيها بوسيله انجمن چاپ ميگرديد و در اختيار اعضا و ساير علاقهمندان قرار ميگرفت. انجمن در کنار مجلس علمي هر ساله، نمايشگاهي از کتابهاي جديد الانتشار در مورد زبان و ادب فارسي داير ميکرد تا آنکه اعضا و علاقهمندان در جريان تحقيقات تازه در آن زمينه قرار بگيرند. انجمن هزينه اياب و ذهاب اعضاي خارجي و هزينه پذيرايي صبحانه و نهار و عصرانه همه اعضا را در طي ايام مجلس علمي خود تکفل مي کرد.
ب : نظارت بر برنامهها و کتابهاي درسي و صلاحيت معلمان فارسي دبيرستانها و دانشگاهها
انجمن در همه قطعنامههاي خود تأکيد ميکرد که برنامههاي زبان و ادبيات فارسي دبيرستانها و مراکز آموزش عالي بايد به تأييد انجمن برسد و در تدوين کتابهاي درسي و انتخاب متون اعضاي انجمن همکاري و اشراف داشته باشند و از همه مهمتر آنکه انجمن نظارت تام در احراز صلاحيت معلمان فارسي دبيرستانها و دانشگاهها داشت که غير واجدين شرايط عهدهدار تدريس زبان و ادبيات فارسي نگردند و معرفي مدرّسان فارسي براي رشتههاي مختلف علمي دانشگاهها فقط از طريق انجمن صورت ميگرفت. اين دنبالهگيري و نظارت در پي اين هدف بود که در دبيرستانها و موسسات آموزش عالي به زبان و ادبيات فارسي به عنوان يک درس اصلي و اصيل نگريسته شود و بدان گونه نباشد که به نظر دانشجويان و دانشآموزان فارسي از دروس کماهميت و درجه دو تلقي شود.
ج : اعزام استاد فارسي به دانشگاههاي خارجي
انجمن، استادان واجد شرايط را به دانشگاههاي خارجي براي تدريس معرفي ميکرد و کيفيت مکاتبه و ارتباط به نحوي بود که در بيشتر موارد آن دانشگاهها هزينه سفر و حقوق استاد را ميپرداختند و اعزام استاد با توجّه به سطح علمي آن دانشگاه و آمادگي آن استاد نسبت به تدريس ابعاد مختلف ايرانشناسي صورت ميگرفت. از کساني که از طرف انجمن و يا با تأييد انجمن در خارج از ايران به تدريس زبان و ادبيات فارسي پرداختند ميتوان استادان زير را نام برد:
1- دكتر سيد علي موسوي بهبهاني، استاد دانشگاه تهران، دانشگاه اترفت هلند
2 - دکتر مهدي محقق، استاد دانشگاه تهران، دانشگاه مک گيل کانادا
3- دکتر علي رواقي ، استاد دانشگاه تهران ، دانشگاه مون پليه فرانسه
4- دکتر مرتضي صراف ، وزارت علوم ، دانشگاه داکا بنگلادش
5- دکتر مهستي بحريني ، وزارت علوم ، دانشگاه تونس
6- دکتر حسن هنرمندي ، دانشگاه تهران ، دانشگاه الجزاير
7- دکتر محمد اسلامي ، وزارت فرهنگ ، عليگر هند
8- دکتر کيا هاشمي ، وزارت علوم ،دانشگاه مادريد اسپانيا
9- دکتر علي فرزان ، وزارت فرهنگ ، دانشگاه استانبول ترکيه
10-دکتر احمد مهدوي دامغاني ، دانشگاه تهران ، دانشگاه مادريد اسپانيا
د: ارتباط با استادان فارسي خارج از کشور
متجاوز از پنجاه تن از استادان فارسي و محققان ايرانشناس از کشورهاي هند، پاکستان، افغانستان، ترکيه، مصر، سوريه، لبنان، سودان، ژاپن، سويس، تانزانيا، اوگاندا، امريکا، لهستان، چکسلواکي، انگلستان، کانادا، نيجريه، يوگسلاوي، استراليا، ايتاليا، فرانسه، عراق، شوروي، هلند به عضويت انجمن درآمدند و انجمن در خطوط تحقيقات آنان نظارت داشت و نيازهاي علمي آنان را مرتفع ميساخت و تبادل آراء و انديشه و نيز کتاب و مواد علمي ميان انجمن و آن استادان مستمراً برقرار بود. سوابق پژوهشهاو تحقيقات علمي اعضاي خارجي در انجمن موجود بود و اين موجب شده که کارهاي تکراري در امر تحقيق و پژوهش انجام نگيرد و همچنين آنان بتوانند در تحقيقات خود از راهنمايي استادان ايراني برخوردار شوند.
هـ : تجليل از مقامات علم و بزرگان ادب
يکي از اهداف انجمن اين بود که از استادان سالخورده و پيش کسوتان زبان و ادبيات فارسي تجليل بعمل آورد که اين هم قدرداني از کوشش و زحمات آن استادان باشد و هم موجب تشويق دانشآموزان و داشجويان گردد و در اين انتخاب ملاک علم و تقوي و طول خدمت بوده است. اين تجليل بدان گونه صورت ميگرفت که نخست مقالات در زمينه زبان و ادب و تاريخ و فلسفه از دانشمندان در يک مجموعه گرد آمده و چاپ ميگرديد و سپس مجلس بزرگداشتي در دانشگاه تشکيل ميگرديد که استادان مورد تجليل قرار گيرد و همچنين همکاران او خاطرات دوران تدريس و تعليم و تجربيّات خود را ياد ميکردند و سپس آن مجموعه به محضر آن استاد تقديم ميگرديد.
انجمن اين تجليل را درباره استادان زير به مرحله عمل درآورد:
1- مرحوم استاد جلال الدين همايي که مجموعه "همايينامه" از انتشارات انجمن به ايشان تقديم گرديد.
2-مرحوم سيّد محمد تقي مدرّس رضوي که مجموعه "جشننامه" مدرّس رضوي از انتشارات انجمن به ايشان تقديم گرديد.
3-استاد احمد آرام که مجموعه "آرامنامه" از انتشارات انجمن به ايشان تقديم گرديد.
4- مرحوم استاد محمد تقي اديب نيشابوري که عمر ايشان براي مجلس بزرگداشت وفا نکرد و مجموعه "يادنامه اديب نيشابوري" هم بعد از توقف فعاليّتهاي انجمن جزو انتشارات مؤسسه مطالعات اسلامي دانشگاه مک گيل شعبه تهران چاپ گرديد.
و : انتشارات انجمن
انجمن در طي مدّت کوتاه عمر خود توفيق يافت که ده جلد کتاب علمي به جهان علم تقديم دارد. انجمن کوشش کرد که محتواي انتشارات خود را متنوع سازد يعني هم متون مهم فارسي را منتشر کند و هم مجموعه مقالاتي که درباره زبان و ادبيات فارسي و فرهنگ ايران است بر دانشمندان عرضه دارد و نشر اين مجموعه موجب گرديد که اعضاي آموزشي زبان و ادبيات فارسي بتوانند آراء و انديشههاي علمي خود را در يک نشريه صنفي منتشر سازند. مجموعه انتشارات انجمن استادان زبان و ادبيات فارسي که زير نظر مستقيم جناب آقاي دكتر مهدي محقق منتشر گرديده، عبارتست از:
1- گزارش نخستين مجلس علمي انجمن استادان زبان و ادبيات فارسي، مشتمل بر سخنرانيهاي ايراد شده، به کوشش دکتر مهدي محقق، چاپ شده (تهران 1354).
2- قرهالعين، مشتمل بر امثال قرآن و حديث و اندرزهاي فارسي و عربي و نوادر حکايات، به کوشش دکتر امين پاشا اجلالي با مقدمه دکتر مهدي محقق(تبريز 1354).
3- همايينامه، مشتمل بر شرح احوال و آثار مرحوم استاد جلالالدين همايي و بيست و پنج مقاله علمي و ادبي به زبانهاي فارسي و عربي و انگليسي و فرانسه تقديم شده به ايشان، زير نظر دکتر مهدي محقق، (تهران 1355).
4- جشننامه مدرس رضوي، مشتمل بر شرح احوال و آثار مرحوم استاد سيّد محمد تقي مدرس رضوي و سي مقاله علمي و ادبي تقديم شده به ايشان، زير نظر دکتر سيّد ضياءالدين سجادي با همکاري دکتر اسماعيل حاکمي و محمد روشن(تهران 1356).
5-ظرائف و طرائف يا مضاف و منسوبهاي شهرهاي اسلامي و پيرامون، اين فرهنگ که در نوع خود بي نظير است، مشتمل است بر متجاوز از هشتصد واژه مضاف يا منسوب با ذکر شواهد از نظم و نثر و اطلاعات تاريخي و جغرافيايي شهرهاي اسلامي، تأليف دکتر محمّد آبادي باويل با مقدّمه دکتر مهدي محقق،(تبريز1357)
6-حواشي دکتر محمّد معين بر ديوان خاقاني به پيوست سه مقاله درباره آن شاعر، به کوشش دکتر سيّد ضياءالدّين سجادي،(تهران 1358)
7-بوستان سعدي، بامقدّمه و توضيحات و شرح نسخه بدلها به کوشش دکتر غلامحسين يوسفي با مقدمه دکتر مهدي محقق،(تهران 1359)
8-آرام نامه، مشتمل بر شرح احوال و آثار استاد احمد آرام و مقالات علمي و ادبي تقديم شده به ايشان، زير نظر دکتر مهدي محقق، (تهران1361)
9-ينبوع الاسرار في نصائح الابرار، از کمال الدّين حسين خوارزمي، بامقدمه و حواشي و تعليقات، به کوشش دکتر مهدي درخشان با مقدّمه دکتر مهدي محقق، (تهران 1360)
10-يادنامه اديب نيشابوري، مشتمل بر شرح احوال و آثار مرحوم شيخ محمّد تقي اديب نيشابوري معروف به اديب ثاني و مقالات علمي و ادبي تقديم شده به ايشان، زير نظر دکتر مهدي محقق، (تهران1365)
هيأت مديره انجمن
انجمن بر طبق اساسنامه خود هر دو سال يک بار به انتخاب هيأت مديره جديد ميپرداخت وآخرين هيأت مديره انجمن عبارت بودند از:
1-دکتر مهدي محقق (تهران)رئيس انجمن.
2-دکتر ضياءالدين سجادي (تهران)نائب رئيس انجمن.
3-دکتر مهدي درخشان (تهران)خزانه دار انجمن.
4-دکتر وحيديان کاميار (اهواز)منشي.
5-دکتر غلامرضا ستوده (تهران)دبيرانجمن.
6-دکتر سيّد جعفر شهيدي (تهران).
7-دکتر ابوتراب رازاني (تهران).
8-دکتر احمد افشار شيرازي (تهران).
9-دکتر منوچهر مرتضوي (تبريز).
10- دکتر محمد علوم مقدم (مشهد).
11-دکتر نوراني وصال (شيراز).
12-دکتر محمد جواد شريعت (اصفهان).
آخرين مجلس علمي انجمن و خاتمه فعاليّت
انجمن تصميم گرفته بود که مجلس علمي ساليانه خود را دريکي از دانشگاههاي مرکز تشکيل دهد لذا قرار بود ششمين مجلس علمي در بهمن ماه 1357 در دانشگاه الزهراء فعلي تشکيل گردد که مصادف با انقلاب اسلامي گرديد و در سال 1358 مکاتبات انجمن با وزارت علوم و آموزش عالي در مورد برگزاري ششمين مجلس علمي و دعوت از استادان داخلي و خارجي و کمک به فعّاليتهاي انتشاراتي بدون نتيجه ماند ازاين جهت فعّاليتهاي انجمن عملاَ متوقف گرديد.
وزارت علوم و آموزش عالي طي نامه شماره 8733-3857/22 مورخ 61/09/10 خواست که انجمن نمايندهاي جهت مذاکره درباره آينده انجمن به آن وزارت خانه اعزام دارد. هرچند در آن نامه عدم مراجعه نماينده نمايانگر انحلال انجمن تلقي شده بود مراجعه نماينده هم موجب به راه افتادن چرخ انجمن نگرديد و انحلال انجمن هم بر طبق اساسنامه با رأي موافق دو سوّم مجمع عمومي امکان پذير است. بنابراين انجمن منحل نگرديده بلکه به حال تعليق و فعّاليت آن به حال توقّف درآمد.
تجديد حيات انجمن
پس از انقلاب اسلامي هر چند انجمن به جهت عدم امكانات مالي به حال تعليق درآمد ولي از فعاليت باز نايستاد و در سال 1361 با تشكيل مجلس بزرگداشت براي احمد آرام و نشر كتاب آرام نامه و تقديم به ايشان ادامه حيات خود را ابراز داشت. اداره كل همكاريهاي علمي و بينالمللي وزارت علوم و آموزش عالي در پاسخ به درخواست انجمن تجديد حيات و فعاليت انجمن را موكول به نظر فرهنگستان زبان و ادب فارسي كرد كه در شرف تأسيس بود. سپس اين امر به وسيله شوراي گسترش زبان و ادب فارسي دنبال شد. شورا در شصت و يكمين جلسه خود مورخ 12/7/1378 ضرورت تشكيل انجمن را تأكيد و مقرر داشت كه براي راهاندازي مقدمات آن دبيرخانه شورا به انجمن كمك كند، به موازات آن موضوع در جلسه مديران گروههاي علمي فرهنگستان زبان و ادب فارسي مورخ 22/8/1378 و نيز در يكصد و هفتاد و هفتمين جلسه عمومي خود مورخ 1/9/1378 ضرورت احياي انجمن را تصويب كرد و متعاقب آن انجمن در تاريخ آذر ماه 1378 از وزارت علوم و آموزش عالي خواست تا نسبت به احيا و بازگشايي انجمن مساعدت كند. اين درخواست در تاريخ 30/8/1383 تأييد شد.
بنابراين انجمن ترويج زبان و ادب فارسي كه در ادامه انجمن استادان زبان و ادب فارسي فعاليتهاي خود را ادامه ميدهد همان اهدافي را دنبال ميكند كه پيش از اين از سال 1350تاكنون انجام داده است.