به گزارش خبرنگار مهر، صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور(بنیاد علم ایران) در سال ۱۳۸۲ فعالیت خود را آغاز کرد. هدف از تشکیل این نهاد حمایت از پژوهشگران و فناوران بوده است.
صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور تا کنون، گامهای موثری را در حمایت از پژوهشگران برداشته و اقدامات مؤثری را در در کارنامه خود دارد؛ اما بیگمان هنوز بسیاری از پژوهشگران و فناوران در رشتههای گوناگون، بویژه جوانان خلاق و ایدهمند کشور برای تحقق ایدههای خود نیاز به پشتیبانی و حمایت دارند. و این صندوق نمیتواند پاسخگوی این همه نیاز جامعه باشد.
فعالیتهای اصلی صندوق شامل حمایت طرحهای پژوهشی، دورههای پسادکتری، ثبت اختراعات، کرسی پژوهشی، پژوهانه(گرنت) وپشتیبانی از ایجاد و توسعه مراکز نوآوری است.
اعطای کرسی پژوهشی از اقدامات ویژه صندوق است که در شکلی محدود به استادان شاخص یا نهادهای موثر ممکن است تعلق بگیرد. بنیاد علم ایران از طریق رصد فعالیتهای علمی در سطح کشور و مشاوره با صاحبنظران و گروههای علمی و دانشگاهی تصمیم میگیرد این جایزه پژوهشی را به کسی اعطا کند.
در پایگاه الکترونیکی «صندوق حمایت از پژوهشگران» در پیوند با کرسی پژوهشی آمده است: «در راستای اهداف سند چشم انداز بیست ساله کشور، نقشه جامع علمی کشور، اجرای قانون برنامه پنجم توسعه، و با توجه به اهمیت روز افزون پژوهش و فناوری در عصر اقتصاد دانش بنیان، در راستای کمک به ایجاد و ارتقاء ظرفیت های تولید علم و فناوری در سطح ملی و در راستای اجرای بند ۱و ۲ ماده ۱۱ اساسنامه صندوق، صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور اقدام به اعطای کرسی پژوهشی به محققان برجسته و صاحبنامی می کند که علاوه بر داشتن سوابق علمی معتبر، برنامه پژوهشی راهبردی و شناخت از نیازهای جامعه در زمینه تخصصی خویش، از شرایط زیر نیز برخوردار باشند:
دارای برنامه راهبردی تحقیقاتی منطبق با اولویتهای صندوق
دارای توان لازم برای ارائه یک چارچوب نظری علمی و منسجم جهت حل مسایل اولویتدار کشور
دارای ایده نو، مبتکرانه و آیندهنگر
توان هدایت و تربیت نیروهای ماهر و متخصص
همچنین در تعریف کرسی پژوهشی آمده است:
«کرسی پژوهشی، اعتبار پژوهشی است که به پژوهشگران عضو هیات علمی دانشگاه ها و مراکز پژوهشی کشور با مرتبه استادی و دارای سوابق پژوهشی معتبر در سطوح ملی و بین المللی با هدف حل مسائل اساسی کشور یا نظریه پردازی در حوزه های بنیادی اعطاء می شود».
مدیر مرکز حافظشناسی در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: تا کنون بیشتر این کرسیها به رشتههای فنی، مهندسی و پزشکی اعطا میشده است. اما توجه مدیران این نهاد به ادبیات و ضرورت بهرهمندی بیشتر مردم از متون ارزشمند ادبی باعث شده که حمایت از پژوهش های ادبی نیز در کانون توجه قرار گیرد و پیرو همین توجهات بوده که در زمستان سال گذشته از سوی دکتر ضرغام، رئیس صندوق، پیشنهاد «کرسی پژوهشی حافظ» به بنده داده شد. که پس از گفتوگوهای مقدماتی و طرحی که با عنوان «حافظ و ارتقای فرهنگی جامعه» تدوین گردید، این کرسی خوشبختانه به تصویب نهایی رسید.
کاووس حسنلی بیان کرد: بجز اقدامات متنوع عملی که در جهت اهداف کرسی در حال اجراست، شهریور امسال تقاضای دو نفر از دانشآموختگان دورهی دکتری پذیرفته شد. خوشبختانه این دو نفر هماکنون وارد این دوره شده اند و کار خود را زیر نظر بنده آغاز کردهاند. ما در قالب همین کرسی پژوهشی حافظ میتوانیم هر سال دو نفر را در دورهی پسا دکتری پذیرش کنیم که حقوق آنها را صندوق حمایت از پژوهشگران پرداخت میکند. همچنین سالانه امکان حمایت از دو رساله دکتری نیز در این کرسی وجود دارد.
وی بیان کرد: همه میدانیم که حافظ شیرازی از نامدارترین شاعران ایران و از آسمانیترین سخنسرایان جهان است. دیوان او ـ از دیدگاه معناشناسی ـ صورتی بازآفریده شده از سرودههای پیشینیان اوست. او با هوشمندی و ژرفنگری در آثار پیشِ از خود، اساسیترین، عمیقترین و عمومیترین آنها را برگزیده و با ترفندهای هنری ویژه خود به گونهای بیهمانند آنها را بازآفریده و جاودانی کرده است
مدیر مرکز حافظ شناسی اضافه کرد: حافظ را می توان فشرده فردوسی، خیام، نظامی، مولوی و سعدی دانست. با آنکه مردم ایران با حافظ ارتباطی گسترده دارند، هنوز آنگونه که بایسته و شایسته است، شعر حافظ در ذهن و ضمیر آنان جایگیر نشده و در زندگی امروز آنان جاری نیست. به همین منظور به نظر می رسد باید در طرحی جامع و علمی به این موضوع پرداخت.
وی با اشاره به اینکه اهداف کلی کرسی «حافظ و ارتقای فرهنگی جامعه» را در سه شاخه می توان خلاصه کرد، توضیح داد: اولین هدف بررسی همه جانبه کارنامه حافظ شناسی و حافظ پژوهی برای شناخت نقاط مغفول مانده و برنامه ریزی برای جبران کمبودهاست.
حسنلی بیان کرد: هدف دوم بازشناسی روشهای موثر در پیوند مردم با شعر حافظ و ارتقای روانی و فرهنگی طبقه های گوناگون مردمی از طریق سروده های حافظ. بدیهی است که برای دستیابی به این هدف باید بر بازشناسی پیامهای اجتماعی حافظ و شیوه های کاربردی کردن پیامهای اجتماعی، تعلیمی و روانشناسانه حافظ شیرازی تمرکز کرد.
وی گفت: سومین هدف شناسایی مهمترین پیامهای جهانی حافظ و تولید آثاری متناسب و کارآمد برای معرفی این پیامها به مخاطبان مختلف در کشورهای گوناگون است.
وی با اشاره به اینکه دستاوردهای این کرسی را هم در سه دسته میتوان پیش بینی کرد، عنوان کرد: تهیه و تدوین کارنامه تحلیلی حافظ پژوهی و حافظ شناسی به منظور تولید آثاری که جای آنها در عرصه حافظشناسی خالی مانده ازجمله این دستاورد هاست.
مدیر مرکز حافظ شناسی ادامه داد: دستاورد دیگر ارتقای سطح فرهنگی و آرامش روانی جامعه از طریق ارتباط موثر با حافظ و تولید برنامه ها، نرم افزارها، آثار هنری و بسته های فرهنگی با هدف نزدیکتر کردن گروههای مختلف اجتماع با شعر حافظ است.
وی همچنین معرفی موثر حافظ به جهانیان و گسترش حافظشناسی در سطح بین المللی را سومین دستاورد عنوان کرد.
وی همچنین با اشاره به اینکه آنچه را که میتوان به عنوان دستاوردهای نهایی این طرح پیشبینی کرد در چند بخش قابل دستهبندی است، افزود: اولین بخش در حوزه تحقیقات علمی است که برطرف کردن کمبودها و جبران نقاط ضعف کارنامه حافظ پژوهی با تولید کتاب، مقاله و نرم افزارهای علمی و نیز تسهیل امور حافظ پژوهی را می توان عنوان کرد.
حسنلی ادامه داد: مهمترین اثر علمی این بخش تدوین کتاب چندجلدی کارنامه تحلیلی حافظ پژوهی خواهد بود که همه کتابها و مقالات مربوط به حافظ را پوشش می دهد. بی گمان در مراحل مختلف کار مقالات علمی متعددی هم تدوین خواهد شد.
حسنلی اضافه کرد: تا کنون، در پیوند با حافظ، کتابها و مقالههای گوناگون پدید آمده است، هر کدام از این نوشتهها، به موضوعی از موضوعات حافظ پژوهی پرداخته اند. شناسایی و بررسی نوشتههای پدید آمده، از اقدامات بسیار مهمی است که در حوزه حافظ شناسی ضروری می کند. حجم آثار پدیدآمده به گونهای است که امکان اطلاع رسانی مناسب و استفاده شایسته از آنها را برای همگان غیر ممکن کرده است.
وی گفت: از سوی دیگر، کتابشناسیها و مقاله شناسیهای موجود، تنها به فهرست مشخصات عنوان کتابها و مقالهها بسنده میکنند. این فهرستها اگر چه کارکردی بسیار سودمند دارند و بسیاری از گرهها را برای خوانندگان خود میگشایند، اما گرههایی را نیز ناگشوده رها میکنند. با توجه به شرایط ویژه جهان معاصر و گرفتاریهای فراگیر پژوهشگران و کمبود وقت آنان، بسیار بایسته است که زمینههای مناسب برای بهرهوری بیشتر آنان فراهم آید.
وی ادامه داد: تهیه کتابشناسی جامع توصیفی- تحلیلی حافظ و بررسی کارنامه حافظ پژوهی یکی از راههایی است که می تواند برای تحقق هدف یاد شده، اقدامی مؤثر به شمار آید. و این موضوع مهم به دلیل حجم زیاد مطالعاتی و دشواری راه در بازیابی همه منابع، تا کنون انجام نگرفته است.
وی دستاورد نهایی دوم را در بخش عمومی و مردمی توصیف کرد و افزود: تقویت و گسترش ارتباطات مردمی با حافظ و ارتقای سطح فرهنگی و روانی جامعه از طریق اجرای برنامه های مستمر در این بخش قرار می گیرد.
حسنلی توضیح داد: امروزه، زندگیِ پیچیده جهانِ معاصر، بسیاری از مردم را گرفتار پریشانیهای روانی، ناراحتیهای روحی و ناملایماتِ درونی کرده است. در نتیجه، بازار کسانی که شیوههای آرام زیستن و شاد بودن را آموزش میدهند گرم است. مردمِ خسته پریشانخاطر، به آسانی به دامنِ کسانی میآویزند که میتوانند با آنان پیوند زبانی برقرار کنند و «تبلیغ انرژی مثبت» کنند.
وی گفت: امّا زبانِ هیچیک از اینان برای مردمِ فارسیزبان، به شیرینی زبانِ حافظ نیست. یکی از مولفه های مهم دیوان حافظ فراخوانی گسترده مردم به آرامش و سلامت روانی است. حافظ در عینِ درکِ رنج و دردِ مردم و با همهی دردمندی که دارد، همواره آدمیان را به شاد زیستن و مهر ورزیدن فرا میخواند. و شعرِ او بازتابِ هنری همین احساس و بیانِ شیوای همین باور است.
حسنلی عنوان کرد: پیوند عاطفی مردم با شعر حافظ می تواند یکی از ابزارهای بسیار سودمند برای تعادل روانی و آرامش روحی باشد. با توجه به ضرورت تقویت فرهنگی جامعه، بویژه در زمانی که رسانه های گوناگون غربی به شکلی فزاینده در حال بلعیدن فرهنگهای بومی هستند، ضرورت پرداختن به چنین سرمایه های گرانقدر فرهنگی صدچندان می شود.
وی سومین دستاورد نهایی را در بخش خارجی دانست و گفت: ارتباط دادن حافظ دوستان و حافظ پژوهان خارجی و داخلی با یکدیگر و تشویق پژوهشگران غیر ایرانی برای ترجمه و معرفی حافظ در این بخش قرار می گیرد.
مدیر مرکز حافظ شناسی بیان کرد: معرفی حافظ و پیامهای انسانی او به جامعه جهانی، از نظر ضرورت هویت طلبی و نقش آفرینی در سطح جهان، نیز برای ما ایرانیان ارزشمند است.در روزگاری که هر ملتی به دنبال بهانههایی برای شناختهشدن در سطح جهانی دارد، حافظ میتواند یکی از سرمایه های ارزشمند جهانی باشد که متعلق به مردم ماست و شناختن و شناساندن او به جهان میتواند به افزایش اعتبار جهانی مردم ما کمک کند.
